پاکستان و ایران ظرفیت‌های فعال‌نشده
اهمیت مفهوم همسایگی و منطقه درسیاست خارجی، غیرقابل انکار است. این اهمیت صرفا به دلیل احتمال بروز مشکلات و سرریز طبیعی آن به کشورهای همجوارنیست بلکه به‌خصوص دردنیای امروز اگرکشوری قرار باشد،رشد کند وبه روابط راهبردی وجامع دست یابد، جز ازطریق توسعه روابط با همسایگان امکان‌پذیر نیست و از این نظر اهمیت همکاری و تعامل با کشورهای همسایه به‌خصوص که تحولات به‌سرعت و شدت بسیار زیادی همسایگان را متاثر می‌کند، غیرقابل انکار است.
از زمان تأسیس کشور پاکستان، تهران و اسلام‌آباد همواره روابط نسبتا خوبی داشته‌اند و این مسأله تنها محدود به دوران پس از انقلاب اسلامی نمی‌شود. به‌عنوان نمونه، پیش از انقلاب و در جریان درگیری بین هند و پاکستان، به هواپیماهای پاکستانی اجازه شد تا در فرودگاه زاهدان فرود بیایند تا از تیررس حملات هوایی هند در امان باشند.در مجموع، روابط ایران و پاکستان در طول این۷۰ سال، فاقد تنش‌های جدی، قهر و آشتی‌های مکرر یا درگیری مستقیم بوده است. البته، برخی گروهک‌ها در مناطق مرزی، گاه موجب آزار و ناامنی شده‌اند که به نظر می‌رسد خارج از کنترل دولت پاکستان بوده است. پاکستان خود با دو همسایه دیگر، افغانستان و هند، درگیر مسائل امنیتی و نظامی گسترده‌ای است و بخش عمده‌ای از توان نظامی‌اش را در آن مناطق صرف می‌کند؛ به همین دلیل، برای مرزهایش با ایران سرمایه‌گذاری نظامی خاصی نداشته است.از منظر اقتصادی، وضعیت ایران و پاکستان همخوانی چندانی با یکدیگر ندارد با این حال به همان اندازه ظرفیت‌های موجود هم روابط اقتصادی موجود توسعه نیافته‌اند. در حوزه انرژی، ایران قابلیت تأمین نفت و گاز برای پاکستان را دارد اما صادرات در این زمینه بسیار محدود بوده است. تحت فشارهای آمریکا پروژه انتقال گاز از طریق خط لوله نیز به نتیجه نرسیده است. در این شرایط اشتراکات فرهنگی و زبانی، زمینه بسیار مناسبی برای گسترش تعاملات مردمی و بخش خصوصی بین دو کشور فراهم می‌کند. درواقع از آنجا که روابط فرهنگی ایران و پاکستان ریشه‌دار و تاریخی است، چنان‌که می‌دانیم زبان فارسی یکی از چهار زبان تشکیل‌دهنده زبان اردو است و اشعار شاعران ایرانی مانند سعدی در مدارس پاکستان تدریس می‌شده، حتی اگر صرفا توسعه اقتصادی راهم هدف گرفته باشیم،باز هم باید به اهداف و ظرفیت‌های موجود فرهنگی و تعاملات غیررسمی در تقویت روابط اقتصادی میان ایران و پاکستان توجه بیشتری شود.
